کاهش ۴ درصدی تولید خودرو در بهار ۱۴۰۴

به گزارش اتومدیا، بررسی آمار تولید هفت شرکت خودروساز بزرگ کشور در دو ماه ابتدایی سال ۱۴۰۴ نشان می‌دهد که این مجموعه‌ها در مجموع موفق به تولید ۱۶۸ هزار و ۴۸۴ دستگاه خودروی سواری شده‌اند.

این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، کاهش شش هزار و ۲۲۸ دستگاهی و معادل افتی چهار درصدی را نشان می‌دهد. کاهش نسبی تولید در بهار امسال، در حالی رخ داده که برخلاف سنت سال‌های گذشته، وزارت صمت هنوز هدف‌گذاری مشخصی برای تولید خودرو در سال جاری ارائه نکرده است؛ مسئله‌ای که به نظر می‌رسد بر سردرگمی شرکت‌ها در سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی تولید اثر گذاشته باشد.

رشد ایران‌خودرو؛ افت سایپا

جزئیات آماری نشان می‌دهد که در میان دو خودروساز بزرگ دولتی، ایران‌خودرو عملکرد موفق‌تری داشته است؛ این شرکت با تولید بیش از ۸۱ هزار دستگاه در این بازه زمانی رشد ۱۶ درصدی را نسبت به مدت مشابه سال گذشته به ثبت رسانده و نشان داده است که با وجود چالش‌های زیرساختی، بهبودهایی در روند تولید ایجاد کرده است. در مقابل اما سایپا با کاهش چشم‌گیر تولید مواجه شده است و از تیراژ ۷۰ هزار و ۶۰۲ دستگاهی در سال گذشته، به ۵۶ هزار و ۱۵۵ دستگاه در سال جاری رسیده و با افت حدود ۲۰ درصدی مواجه شده است.

افت تولید سایپا در شرایطی رخ می‌دهد که این خودروساز همچنان با مشکل تنوع محصول و ضعف در تکنولوژی روز دنیا مواجه است. کارشناسان بر این باورند که وابستگی به محصولات قدیمی و عدم موفقیت در نوسازی سبد محصولات می‌تواند یکی از دلایل این افت باشد.

وضعیت متزلزل خودروسازان خصوصی

در بخش خصوصی عملکردها متفاوت بود. مدیران خودرو که در سال‌های گذشته به‌عنوان موفق‌ترین خودروساز خصوصی شناخته می‌شد، در بهار امسال افتی ۳۵ درصدی را تجربه کرده است. این شرکت در دو ماه نخست سال ۱۵ هزار و ۱۷ دستگاه تولید کرده که در مقایسه با رقم ۲۳ هزار و ۲۴۴ دستگاهی پارسال، کاهش قابل‌توجهی را نشان می‌دهد.

چنین افتی برای شرکتی که به بازار محصولات مونتاژی با برند چری و ام‌وی‌ام وابسته است، می‌تواند نشان‌دهنده اختلال در واردات قطعات، محدودیت‌های ارزی یا تغییر در تقاضای بازار باشد.

در مقابل دو خودروساز خصوصی دیگر، یعنی کرمان موتور و بهمن موتور موفق شده‌اند رشد تولید قابل توجهی ثبت کنند. کرمان موتور با رشد ۷۳ درصدی از حدود شش هزار دستگاه در بهار ۱۴۰۳ به بیش از ۱۰ هزار دستگاه در سال جاری رسیده است. بهمن موتور نیز با جهش ۸۰ درصدی تولید خود را به چهار هزار و 603 دستگاه رسانده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، رشد مناسبی را تجربه کرده است.

در همین حال، آرین پارس موتور و فردا موتورز دو خودروساز بخش خصوصی دیگر هستند که افت‌های نگران‌کننده‌ای را تجربه کرده‌اند. آرین موتور با ۱۶ درصد کاهش، از ۷۷۲ به ۶۵۰ دستگاه رسیده و فردا موتورز نیز با افت شدید ۶۷ درصدی، از هزار و 298 به تولید تنها ۴۳۲ دستگاه دست یافته است.

چشم‌انداز تولید خودرو در سایه ناترازی

یکی از عوامل کلیدی که باید در تحلیل کاهش تولید خودرو در بهار ۱۴۰۴ مورد توجه قرار گیرد، ناترازی انرژی در کشور است. در ماه‌های اخیر، گزارش‌های متعدد از قطعی برق در واحدهای صنعتی و اخلال در تأمین گاز برخی مناطق صنعتی منتشر شده است. صنعت خودروسازی به‌عنوان صنعتی با مصرف انرژی بالا، به‌شدت به ثبات در تأمین انرژی وابسته است. اختلالات مکرر در تامین برق و گاز، سبب توقف موقت خطوط تولید یا کاهش شیفت‌های کاری شده و به شکل غیرمستقیم بر تیراژ تولید اثر منفی گذاشته است.

با توجه به شرایط فعلی چشم‌انداز تولید خودرو در سال ۱۴۰۴ چندان روشن نیست. از یک سو نبود اعلام رسمی هدف‌گذاری تولید از سوی وزارت صمت فضای سیاست‌گذاری را غیرفرمال و مبهم کرده است. از سوی دیگر تداوم مشکلات ارزی، تحریم‌ها، ناترازی انرژی و کاهش قدرت خرید مصرف‌کنندگان می‌تواند ادامه روند کاهش تولید را در ماه‌های آینده به دنبال داشته باشد.

گرچه برخی خودروسازان توانسته‌اند با معرفی محصولات جدید یا بهبود مدیریت، مسیر رشد را طی کنند، اما کلیت صنعت همچنان از نبود استراتژی جامع و بلندمدت رنج می‌برد. در غیاب تحول واقعی در فناوری، ارتقای بهره‌وری و تنوع محصول، نمی‌توان انتظار داشت صنعت خودرو ایران بتواند از این رکود عبور کند.

البته در پایان باید به این نکته توجه کرد که کاهش چهار درصدی تولید در بهار ۱۴۰۴ را نمی‌توان صرفاً به عوامل فنی یا اتفاقی نسبت داد. این افت زنگ هشداری است درباره ناکارآمدی ساختار تصمیم‌گیری، ضعف سیاست‌گذاری و ادامه چالش‌های زیرساختی. گرچه بخشی از کاهش تولید به دلایلی مانند ناترازی انرژی یا افت تقاضای بازار برمی‌گردد، اما نبود افق روشن در برنامه‌ریزی کلان مهم‌ترین مانع بر سر راه بهبود صنعت خودرو در کشور است.