در روزهایی که بازار خودرو در رکود عمیق فرو رفته، دو خودروساز بزرگ کشور یعنی ایران خودرو و سایپا، سیاست تازه‌ای در قبال قیمت‌گذاری در پیش گرفته‌اند. از تهدید به عدم فروش تا تکذیب افزایش قیمت و در نهایت، ورود به بورس کالا، همه نشان از یک جدال تمام‌عیار میان صنعت و سیاست دارد؛ جدالی که اکنون به نقطه جوش خود رسیده است.
به گزارش اتومدیا، در هفته‌های اخیر بازار خودرو با انتشار خبرهایی مبنی بر افزایش قیمت محصولات دو خودروساز بزرگ کشور، ایران خودرو و سایپا، دچار التهاب شد. ماجرا از جایی آغاز شد که ایران خودرو به‌صورت رسمی اعلام کرد:«در صورت عدم افزایش قیمت، عرضه خودرو را متوقف خواهد کرد.» این موضع‌گیری صریح، نقطه عطفی در رابطه پرتنش میان سیاست‌گذاران و صنعت خودرو بود. در پی آن، خبرهایی از افزایش قیمت محصولات سایپا نیز منتشر شد، اما روابط‌عمومی این شرکت این خبر را تکذیب کرد و آن را ناشی از «اشتباه بارگذاری قیمت در سامانه» دانست.
اما حتی با این تکذیب، بازار متوجه شد که بدنه خودروسازی کشور دیگر تاب ادامه قیمت‌گذاری دستوری را ندارد و در حال آزمودن راه‌های مختلفی برای عبور از آن است.
سال‌ها قیمت‌گذاری دستوری و زیان انباشته
سیاست قیمت‌گذاری دستوری خودرو که از سال‌های پایانی دهه ۹۰ به‌شکل جدی‌تری دنبال شد، با هدف کنترل قیمت برای مصرف‌کننده در دستور کار قرار گرفت؛ اما در عمل به انباشت زیان سنگین در صورت‌های مالی خودروسازان منجر شد. در سال‌های اخیر ایران‌خودرو و سایپا به‌طور مداوم اعلام کرده‌اند که به‌دلیل فاصله میان قیمت تمام‌شده تولید و قیمت فروش هر خودرو با ضرر به فروش می‌رسد.
گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد که مجموع زیان انباشته این دو شرکت تا پایان سال 1403 از مرز 250 همت عبور کرده و روند آن همچنان صعودی است. در عین حال، سیاست‌گذاران با تأخیر در اعلام قیمت‌های جدید یا مقاومت در برابر آزادسازی قیمت‌ها، عملاً این فشار را تشدید کرده‌اند.
ایران خودرو و گزینه بورس کالا؛ آغاز دور زدن قیمت‌گذاری؟
اما حال مدیرعامل ایران خودرو اعلام کرده است که این شرکت تصمیم گرفته از ظرفیت قانونی و شفاف بورس کالا برای عرضه محصولات استفاده کند. او در این باره گفت: «به دلیل زیان‌دهی شدید ناشی از قیمت‌گذاری دستوری و تعلل طولانی مدت سازمان حمایت در تعیین تکلیف وضعیت قیمت‌گذاری، تصمیم گرفتیم از مسیر بورس کالا وارد شویم.»
این اقدام به‌نوعی ادامه همان موضع قبلی «عدم فروش بدون افزایش قیمت» است، اما در قالبی قانونی و شفاف‌تر. بورس کالا امکان فروش محصولات با قیمت عرضه و تقاضا را فراهم می‌کند و ایران‌خودرو در واقع با این اقدام تلاش دارد بخشی از محصولات خود را از دایره نظارت مستقیم دولت خارج کند. گرچه هنوز مشخص نیست چه تعداد از محصولات این شرکت وارد بورس خواهند شد و آیا دولت با این اقدام همراهی خواهد کرد یا نه، اما همین تغییر مسیر، نشانه‌ای از پایان صبر خودروسازان در برابر سیاست‌های فعلی است.
سایپا عقب‌نشینی کرد، اما فشار پابرجاست
در سوی دیگر اما، سایپا در ابتدا با افزایش قیمت‌هایی در سامانه فروش خود توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرد اما بلافاصله خبر را تکذیب کرد. با این حال نمی‌توان انکار کرد که سایپا نیز همانند ایران خودرو در وضعیت مشابهی قرار دارد و دیر یا زود ناچار به بازنگری در سیاست‌های فروش خواهد شد. آنچه فعلاً سایپا را از ایران‌خودرو متمایز می‌کند، شیوه مدیریت بحران رسانه‌ای است، نه تفاوت جدی در سیاست کلی.
شرایط فعلی نشان می‌دهد که صنعت خودروی کشور دیگر توان تحمل قیمت‌گذاری دستوری را ندارد. تهدید به عدم فروش، حرکت به‌سمت بورس کالا و آشفتگی در قیمت‌گذاری سامانه‌ها، همه نشانه‌هایی از یک نقطه عطف در سیاست‌گذاری این حوزه است.
گرچه سیاست‌گذاران همچنان بر ضرورت حمایت از مصرف‌کننده تأکید دارند، اما با توجه به رکود در تولید، زیان فزاینده، و کاهش عرضه، به‌نظر می‌رسد ادامه مسیر فعلی تنها به تشدید بحران منجر خواهد شد.
مطالب پیشنهادی
تحریریه اتومدیا 
تحریریه اتومدیا 
دیدگاه شما؟